Zihinsel Yetersizlik Nedir?
Zihinsel yetersizlik, bireyin zihinsel işlevlerinde ve uyumsal davranışlarında önemli sınırlılıkların bulunduğu bir gelişimsel bozukluktur. Bu durum genellikle çocukluk döneminde ortaya çıkar ve bireyin öğrenme, problem çözme, iletişim kurma, günlük yaşam becerileri gibi alanlarda destek ihtiyacı doğmasına neden olur.
Zihinsel yetersizlik yalnızca düşük IQ (zeka puanı) ile tanımlanmaz. Aynı zamanda bireyin sosyal, iletişimsel ve pratik becerilerinde gözlemlenen yetersizlikler de tanı sürecinde belirleyicidir.
Zihinsel Yetersizlik Nasıl Sınıflandırılır?
Zihinsel yetersizlik, bireyin bilişsel ve uyumsal becerilerine göre genellikle şu dört gruba ayrılır:
-
Hafif Düzey: Birey akademik becerilerde sınırlılıklar yaşasa da sosyal ortamlarda bağımsız olabilir. Genellikle destekle günlük yaşamını sürdürebilir.
-
Orta Düzey: Gelişimsel destek, özel eğitim ve yaşam boyu rehberlik gerektirir.
-
Ağır Düzey: Temel akademik beceriler sınırlıdır. Yoğun destek ve gözetim gerekebilir.
-
Çok Ağır Düzey: Kendi kendine bakımda dahi yoğun destek gerektirir.
Bu sınıflandırma, bireye uygun eğitim ve destek planının oluşturulması açısından oldukça önemlidir.
Belirtileri Nelerdir?
-
Beklenenden daha geç oturma, yürüme, konuşma gibi gelişim basamaklarında gecikmeler
-
Yeni bilgileri öğrenmede zorlanma
-
İfade ve anlama dilinde güçlük
-
Sosyal becerilerde sınırlılık
-
Problem çözme, planlama, karar verme gibi bilişsel becerilerde gerilik
-
Günlük yaşam becerilerini kazanmakta zorlanma
Bu belirtiler her çocukta farklı şiddette görülebilir. Bu nedenle profesyonel bir değerlendirme çok önemlidir.
Erken Tanı ve Özel Eğitimin Rolü
Zihinsel yetersizlik tanısı alan bireyler için erken dönemde başlatılan özel eğitim, gelişimlerini desteklemenin en etkili yoludur. Özellikle bireyselleştirilmiş eğitim programları sayesinde çocukların akademik, sosyal ve yaşam becerilerinde anlamlı gelişmeler sağlanabilir. Aile desteği, özel eğitim uzmanları ve diğer disiplinlerle birlikte yürütülen bütüncül bir yaklaşım, çocuğun potansiyelini en üst düzeye çıkarır.
Dilce Özel Eğitim’de Uygulanan Destekler
Merkezimizde zihinsel yetersizliği olan bireyler için kapsamlı değerlendirme yapılmakta, bireyin güçlü ve desteklenmesi gereken yönleri belirlenerek kişiye özel eğitim programları oluşturulmaktadır. Akademik becerilerin yanı sıra sosyal iletişim, öz bakım, günlük yaşam becerileri gibi alanlarda da gelişimi desteklemeye yönelik çalışmalar yürütülmektedir. Eğitim sürecinde aile iş birliği her zaman ön planda tutulmaktadır.
Kaynakça:
-
American Association on Intellectual and Developmental Disabilities (AAIDD). https://www.aaidd.org
-
DSM-5: Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (5th ed.), American Psychiatric Association
-
Türkiye Özel Eğitim Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Genel Müdürlüğü (MEB)
-
Schalock, R. L., et al. (2010). Intellectual Disability: Definition, Classification, and Systems of Supports
-
Gündüz, B. & Sucuoğlu, B. (2012). Zihin Engelli Çocuklar ve Eğitimleri